Progi i bariery budownictwa drewnianego w naszym kraju

Na zapytanie Ministerstwa  Środowiska Stowarzyszenia Dom Drewniany przygotowało listę problemów ograniczających rozwój budownictwa drewnianego w naszym kraju.

– przyzwyczajenia i nieufność wobec drewna znacznej części społeczeństwa polskiego,
– przyczynę należy upatrywać w braku rządowych i niedobór skutecznych pozarządowych programów promujących drewno i budownictwo drewniane,

– brak krajowych standardów dla budownictwa drewnianego (realne utrudnienie w realizacji, nadzorze i odbiorze prac budowlanych),
– brak krajowych standardów sprzyja firmom oferującym tanie i nie do końca rzetelne budowanie, co w konsekwencji psuje opinię budownictwu drewnianemu,
– dla swoich członków SDD opracowało wymagania „Drewniane budownictwo szkieletowe. Warunki techniczne wykonywania i odbioru robót”. Dziś stanowią podstawy budowy domów o drewnianej konstrukcji szkieletowej. Z publikacji tej korzystają nie tylko firmy zrzeszonych w SDD,

– brak badań nad przegrodami o drewnianej konstrukcji drewnianej
– wzorem austriackiego Instytutu Drewna należałoby opracować katalog rozwiązań przegród zewnętrznych, spełniających wszelkie wymagania w zakresie statyki, odporności ogniowej, szczelności itp. do powszechnego stosowania w naszym kraju,
Powyższe uporządkowałoby rynek budownictw drewnianego, tak w zakresie wykonawstwa jaki i wydawania pozwoleń na budowę.

– przepisy techniczne utrudniające stosowanie drewna, zwłaszcza przepisy dotyczące bezpieczeństwa pożarowego oparte na utartym sloganie, że drewno jest materiałem palnym bez uwzględnienia udowodnionej w badaniach dużej odporności ogniowej przegród budowlanych z drewna,
– brak badań nad przegrodami o konstrukcji drewnianej, obłożonej materiałami o dużej odporności ogniowej, np. płytami gipsowo-kartonowymi czy gipsowo- włóknowymi,
– ustalenie klasyfikacji przegród w zakresie rozprzestrzenia lub nierozprzestrzeniania się ognia,

– brak oficjalnych statystyk (nikt nie wie ile domów drewnianych buduje się w kraju oraz ile się w kraju prefabrykuje a następnie wywozi za granicę i tam montuje),
– niewiarygodne dane GUS na temat budownictwa drewnianego, według GUS – budownictwo drewniane stanowi mały ułamek procenta budownictwa jednorodzinnego,
– według SDD – budownictwo drewniane stanowi ponad 6% budownictwa jednorodzinnego,
– już kilka lat temu, SDD występowało do GUS o wprowadzenie do statystyk ilości wydanych pozwoleń lub przekazania do użytkowania domów o konstrukcji drewnianej.
Niestety, GUS nie widział takiego zapotrzebowania.

– uboga oferta ogólnodostępnej literatury poświęconej budownictwu drewnianemu (jego mocnych i słabych stron, praktycznych podpowiedzi),
– na rynku dostępne są (jedynie na Allegro) tłumaczenia wydawnictw amerykańskich wydanych kilka – kilkanaście lat temu przez Wydawnictwo Murator.
– aktualnie dostępna jest jedynie publikacja Centrum Budownictwa Drewnianego „Szkieletowy dom drewniany” autorstwa Wojciech Nitki. Książka służy tak inwestorom jak i wykonawcom w zakresie prawidłowej realizacji domów o drewnianej konstrukcji szkieletowej,

– brak programów edukacji n/t budownictwa drewnianego (tak w szkołach zawodowych, średnich i wyższych),
– brak opracowanych programów nauki począwszy od zawodu cieśli po projektowanie konstrukcji drewnianych,
– brak działań ze strony władz i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
– SDD od dwóch lat prowadzi regularne wykłady w ramach Akademii Budownictwa Drewnianego na Politechnice Gdańskiej, którą każdego roku kończy 60-80 studentów,
– z inicjatywy SDD, na AGH w Krakowie. prowadzone są studia podyplomowe „Współczesne budownictwo drewniane”,
– aktualnie SDD prowadzi rozmowy z Politechniką Gdańską na temat otwarcia studiów podyplomowych w zakresie budownictwa drewnianego,

– ciągle popularny w niektórych środowiskach pogląd że wycinanie drzew przynosi szkody dla środowiska,
– np. szkodliwa promocja producentów okien PCV – „Jedno okno drewniane to jedno drzewo mniej”

– brak atrakcyjnych dla dzieci i młodzieży programów przybliżających zalety drewna,

– działania lobbistyczne innych branż – zapożyczanie wyglądu drewna przez producentów tworzyw sztucznych , ceramiki budowlanej itp.,

– mimo widocznych zmian ciągle jeszcze względnie mały potencjał produkcyjny i słabe zaplecze techniczne polskich firm produkujących i budujących domy z drewna,
– w bazie danych SDD posiada prawie 500 firm budujących domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej oraz ponad 200 firm budujących domy z bali. Większość firm to małe rodzinne firmy budujące kilka domów rocznie. Jedynie 30-40 firm posiada, w pełni tego słowa znaczeniu, fabryki domów gwarantujące większy potencjał produkcyjny. Duża część tych firm buduje domy jedynie na eksport – większość na rynek skandynawski i niemiecki.

– niezakończony proces przygotowania norm umożliwiających stosowanie drewna konstrukcyjnego sortowanego wytrzymałościowo metodą wizualną według reguł ujętych w normach EN (brak środków na dokończenie badań; konserwatyzm, niechęć, niska świadomość, słabość kapitałowa wielu polskich producentów tarcicy),

– przywrócić jako obowiązującą instrukcję ITB „Przyporządkowanie określeniom występującym w przepisach techniczno-budowlanych klas reakcji na ogień według PN-EN” według której – jako nierozprzestrzeniające ognia klasyfikowano między innymi następujące elementy budowlane wykonane z drewna litego o najmniejszym wymiarze przekroju, co najmniej 14 cm lub klejonego o najmniejszym wymiarze przekroju, co najmniej 12 cm.
– przywrócenie instrukcji w dużym stopniu wpłynęło by na rozwój budownictwa drewnianego, szczególnie domów z bali, które zachowałyby powszechni obowiązujące odległości od granicy czy sąsiada,

– powrót do wymagań stawianych budynkom, obowiązującym do 31 grudnia 2913 r,
– aktualne przepisy (obowiązujące od 01 stycznia 2014 r) – § 328 Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wymagają by budynek spełniał wymagania tak w zakresie wskaźnika EP (kWh/(m2rok) określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną jak i izolacyjności cieplnej przegrody zewnętrznej odpowiadającej przynajmniej wymaganiom w tym zakresie.
Wprowadzenie „I” zamiast „lub” w poważnym stopniu zaostrzyło wymagania, jednocześnie eliminując z rynku, np. domy z litych bali drewnianych, które ze względu na wymaganą izolacyjność cieplną ściany zewnętrznej nie są w stanie spełnić obowiązujących obu wymagań.

– nie konsekwencja w przepisach dotyczących projektowania konstrukcji drewnianych (dualizm norm na projektowania wg Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie obowiązują jednocześnie wycofana przez PKN norma PN-B-03150:2000 „Konstrukcje drewniane.Obliczenia statyczne i projektowanie” oraz normy PN-EN 1995-1-1: kwiecień 2010 Eurokod 5: Projektowanie konstrukcji drewnianych Część 1-1: Reguły ogólne i reguły dotyczące obiektów, PN-EN 1995-1-2:2008 Eurokod 5: Projektowanie konstrukcji drewnianych Część 1-2: Postanowienia ogólne. Projektowanie konstrukcji z uwagi na warunki pożarowe, PN-EN 1995-2:2007 Eurokod 5: Projektowanie konstrukcji drewnianych Część 2: Mosty

– niedobór jednorodnej jakościowo i wymiarowo, suszonej komorowo tarcicy konstrukcyjnej sortowanej maszynowo, brak dużych tartaków specjalizujących się w produkcji tarcicy konstrukcyjnej badanej metodą maszynową,
– powyższe zmusza firmy wykonawcze do kupowania tarcicy pochodzenia skandynawskiego – tarcicy sortowanej wytrzymałościowo, certyfikowanej CE,

– złe nawyki i praktyki w zakresie przygotowania materiałów drzewnych z przeznaczeniem dla budownictwa ,
– tartaki nie zatrudniają brakarzy mogących certyfikować odpowiednią klasę drewna,
– bardzo często tartaki oferują tarcicę nie spełniającą deklarowanych wartości,

– słabości polskich jednostek badawczych zajmujących się drewnem i niezrozumienie ze strony instytucji finansujących badania znaczenia badań na rzecz pełnego poznania cech drewna jako materiału budowlanego i poszukiwań autentycznie innowacyjnych rozwiązań z zakresu budownictwa drewnianego.
– brak badań, jakie prowadzą liczne instytucje naukowe w innych krajach na temat rzeczywistych właściwości drewna, np. pojemności cieplnej drewna czy przepływu ciepła przez drewno,
– według dzisiejszych wymagań w zakresie izolacyjności cieplnej przegród, ściana z litych bali drewnianych powinna mieć minimum grubość 68 cm lub średnicę 76 cm,

– zbyt duża liczba „złych” a więc psujących rynek wykonawców,
– jak wspomniano powyżej w kraju działa prawie 500 firm reklamujących się budujących domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej oraz ponad 200 firm budujących domy z bali.
Duża część tych firm reklamuje budownictwo drewniane jak tanie budownictwo, oszczędzając na jakości materiałów i jakości robót, na co wielu inwestorów decyduje się, nie wiedząc że za tanie pieniądze dostają niskiej jakości budynek, co w konsekwencji rzutuje na opinię i budownictwie drewnianym.
– brak możliwości eliminacji z rynku firm budujących domy z drewn poza wszelkimi wymaganiami, psującymi polski rynek budownictwa drewnianego,

– niedobór odważnych i nowatorskich projektów i śmiałych realizacji, dominacja budownictwa tradycyjnego,
Poniżej tylko niewielka ilość przykładów odważnych i nowatorskich projektów poza Polską:
– we Wiedniu aktualnie buduje się 24-kondygnacyjny budynek o konstrukcji drewnianej,
– w Norwegii stoi 18-kondygnacyjny budynek o konstrukcji drewnianej,
– w Vaxjo, w Szwecji stoi osiedle 8-kondygnacyjnych budynków mieszkalnych o konstrukcji drewnianej,

                  Wiedeń                                                                             Vaxjo                                                                Brumunddal

– ceny i zasady sprzedaży drewna,
– ceny i zasady sprzedaży całkowicie uzależnione od Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych,

– nieznajomość technologii wśród urzędników wydających pozwolenia na budowę,
– wiele urzędników, wydających pozwolenie na budowę domu o konstrukcji drewnianej, bez zastanowienia się, zwiększa odległość od sąsiednich budynków czy granicy, nie biorąc pod uwagę właściwości całej przegrody (ściany), tj. konstrukcji drewnianej obłożonej materiałami chroniącymi konstrukcję przed ogniem, np. płytami gipsowo-kartonowymi.
W tym temacie zapraszam – http://budujzdrewna.pl/technologia/odpornosc- ogniowa/odpornosc-ogniowa-konstrukcji-drewnianych

Przedstawiając powyższe liczymy, na szybkie działanie w kierunku opracowania i wdrożenia, chociaż niektórych postulatów, głównie tych dotyczących opracowania krajowych standardów do budownictwa drewnianego oraz procesu legislacyjnego w zakresie przepisów i norm umożliwiających stosowanie drewna konstrukcyjnego zgodnie w wymaganiami UE.