Ocieplenie ścian zewnętrznych

„Bale izolowane” to bale, które w przypadku stosowania na ściany zewnętrzne domów mieszkalnych wymagają dodatkowego ocieplenia. Dopiero wówczas, przy zastosowaniu dodatkowego ocieplenia, ściany zewnętrzne domów mieszkalnych spełnią przepisowe wymagania w zakresie wielkości współczynnika przenikania ciepła – U < 0,30 W/m2K.

„Domy z bali” – określenie to kojarzy się z budowaniem domów z ciężkich, grubych bali. Tymczasem wiele firm reklamujących „domy z bali” oferuje nam domy z elementów drewnianych grubości 60, 70 czy 90 milimetrów. Czy są to „domy z bali”?

Według normowego nazewnictwa – tak. Polska norma jako „bale” określa deski w granicach grubości od 50 do 100 mm. Jednak ta sama norma elementy drewniane w granicach grubości 100–175 mm nazywa krawędziakami, a powyżej 200 mm grubości są to belki. Czy budujemy „domy z bali”, „domy z krawędziaków” czy „domy z belek”?

W naszym kraju jest kilkadziesiąt firm zajmujących się budową „domów z bali”. Firmy te oferują domy z bali grubości od 60 do 320 mm. Bale te stanowią konstrukcję budynków – są przegrodami zewnętrznymi, ściankami działowymi, często stanowią konstrukcję stropu czy dachu. Z bali buduje się całoroczne budynki mieszkalne jak i domy letniskowe. By jednak ściany zewnętrzne budynków mieszkalnych mogły być wykonane z bali muszą spełniać przepisowe wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej – U < 0,50 W/m2k dla ścian jednolitych i U < 0,30 W/m2K dla ścian warstwowych.

Temat docieplenia budynków z bali pojawia się bardzo często. Jest to bez wątpienia związane z dużą popularnością tego typu budownictwa w naszym kraju. Inwestorzy, a i duża część firm wykonawczych, nie do końca zorientowani są w prawidłowych rozwiązaniach systemów dociepleń gwarantujących trwałość budynków.
Oto przykład na podstawie realizacji jednej z renomowanych firm budującej domy z bali.
Firma ta postawiła dom według własnej technologii:
?-  bale grub. 60 mm,
? – wełna szklana grub. 10 cm,
? – folia polietylenowa – czarna ogrodowa,
? – boazeria drewniana.

Po dwóch latach użytkowania właściciel budynku postanowił docieplić dom od zewnątrz, gdyż jak twierdził – „zimny” to dom. W trakcie robót stwierdził poważne zawilgocenie izolacji cieplnej, która całkowicie utraciła właściwości cieplne oraz pleśń i zagrzybienie spodniej warstwy boazerii. Przyczyna powyższej sytuacji wydaje się być jedna – zły układ warstw w ścianie zewnętrznej budynku.
Po pierwsze – brak wiatroizolacji, przy szparach między balami, spowodował  zawilgocenie izolacji i pozbawił ją właściwości cieplnych.
Po drugie – grubość 10 cm wełny (przy balach grub. 60 mm) nie spełnia przepisowych wymagań w zakresie izolacyjności cieplnej dla ścian zewnętrznych, warstwowych budynków mieszkalnych U = 0,32 W/m2K.
Po trzecie – zastosowanie grubej folii ogrodowej jako opóźniacza pary, czy cienkiej warstwie izolacji cieplnej spowodowało wykraplanie się pary na powierzchni folii pod boazerią.

Co oferują producenci domów z bali izolowanych?
Krótka oferta producentów domów z bali izolowanych przedstawiona w oparciu o materiały zamieszczone na stronach internetowych poszczególnych firm.

Jedna z firm, budująca domy z bali 8 x 14 cm, wspomina o konieczności ocieplenia ścian wełną mineralną grubości 15 cm, która to ilość zapewnia współczynnik przenikalności cieplnej na poziomie 0,23 W/m2K. Autor tekstu nie wspomina o pozostałych warstwach ściany zewnętrznej. Inna firma pisze: „…bale drewniane uzupełnione dodatkowo warstwą wełny mineralnej zapewniają bardzo dobrą izolacje termiczną budynku…”. Jeszcze inna firma oferująca domy z bali o przekroju 65 x 160 mm, opisując opcje dodatkowe do budowy swoich domów wymienia warstwy izolacji cieplej ściany – deska profilowa lub płyta gipsowa, paroizolacja, wełna mineralna, wiatroizolacja, konstrukcja usztywniająca, ściana zewnętrzna. Nie wspomina się o grubości warstwy izolacyjnej.
Firma, która oferuje domy z bali o średnicy 180 mm, w swojej ofercie jedynie wspomina o możliwościach ocieplenia budynku. Podobnie firma budująca domy z desek 70 x 180 mm. Jeszcze inna oferując domy z bali 68 x 140 mm informuje, iż domy mieszkalne, całoroczne ociepla wełna mineralną grub. 100 mm. Żadna z firm nie podaje szczegółowych rozwiązań.
Jest też firma oferująca domy o ścianach zewnętrznych z podwójnych elementów drewnianych od grub. 45 mm do 250 mm, wypełnionych izolacją cieplną. Takie ścian, w zależności od grubości poszczególnych warstw mogą spełniać wymagania izolacyjności cieplnej dla budynków mieszkalnych.
Przykładowe rozwiązania ścian zewnętrznych jednej z firm:

Rys.140

Układ warstw – U = 0,48 W/m2K
– deska zewnętrzna grub. 19 mm
– folia wiatroizolacyjna
– izolacja cieplna grub. 60 mm
– folia paroizolacyjna,
– boazeria grub. 19 mm

Rys.142

Układ warstw – U = 0,30 W/m2K
– bal grub. 44 mm
– folia wiatroizolacyjna
– izolacja cieplna grub. 100 mm
– folia paroizolacyjna
– boazeria grub. 19 mm

Rys.141

Układ warstw – U = 0,29 W/m2K
– bal grub. 68 mm
– folia wiatroizolacyjna
– izolacja cieplna grub. 100 mm
– folia paroizolacyjna
– boazeria grub. 19nia w zakresie izolacyjności cieplnej

By spełnić wymagania normowe w zakresie izolacyjności cieplnej dla warstwowych ścian zewnętrznych budynków mieszkalnych (U > 0,30 W/m2K) przy okładzinie zewnętrznej z drewna grub. 60, 80, 180, czy 260 mm, należy zachować następujący układ warstw ściany:
?- okładzina z drewna grub. 60 mm,
?- folia wiatroizolacyjna,
?- izolacja cieplna grub. 100 mm
?- opóźniacz pary wodnej,
?- boazeria 20 mm
Taki układ warstw zapewnia współczynnik przenikania ciepła U = 0,29 W/m2K

?- okładzina z drewna grub. 60 mm,
?- folia wiatroizolacyjna,
?- izolacja cieplna grub. 150 mm
?- opóźniacz pary wodnej,
?- boazeria 20 mm
Taki układ warstw zapewnia współczynnik przenikania ciepła U = 0,21 W/m2K

?- okładzina z drewna grub. 80 mm,
?- folia wiatroizolacyjna,
?- izolacja cieplna grub. 100 mm
?- opóźniacz pary wodnej,
?- boazeria 20 mm
Taki układ warstw zapewnia współczynnik przenikania ciepła U = 0,28 W/m2K

?- okładzina z drewna grub. 180 mm,
?- folia wiatroizolacyjna,
?- izolacja cieplna grub. 50 mm
?- opóźniacz pary wodnej,
?- boazeria 20 mm
Taki układ warstw zapewnia współczynnik przenikania ciepła U = 0,36 W/m2K

?- okładzina z drewna grub. 180 mm,
-? folia wiatroizolacyjna,
-? izolacja cieplna grub. 100 mm
-? opóźniacz pary wodnej,
-? boazeria 20 mm
Taki układ warstw zapewnia współczynnik przenikania ciepła U = 0,24 W/m2K

?- okładzina z drewna grub. 260 mm,
-? folia wiatroizolacyjna,
-? izolacja cieplna grub. 50 mm
-? opóźniacz pary wodnej,
-? boazeria 20 mm
Taki układ warstw zapewnia współczynnik przenikania ciepła U = 0,30 W/m2K

Dla ścian zewnętrznych z bali pełnych, współczynnik przenikania ciepła U winien być mniejszy niż 0,50 W/m2/K). Wymagania te spełniają bale o grubości 30 cm.
Powyższe obliczenia nie dotyczą domków letniskowych, dla których nie określa się izolacyjności ścian zewnętrznych.
Obliczenia wykonano na kalkulatorze WM Pracowni Projektowania Miasta, zamieszczonym na stronach http://www.kkp.pl, przyjmując dane:
?- dla drewna – sosna w stanie suchym, w poprzek włókien – λ = 0,16
?- dla izolacji cieplnej – λ = 0,036
W obliczeniach nie uwzględniono folii wiatroizolacyjnej i paroizolacyjnej.
Zastosowanie materiałów o lepszych parametrach izolacyjnych, obniży obliczone współczynniki U.

Montaż izolacji cieplnej w domach z bali izolowanych
Wiele firm oferuje konstrukcję domów z bali izolowanych – bez izolacji cieplnej.
Oferta taka obejmuje: postawienie ścian zewnętrznych, wewnętrznych, stropy i konstrukcję dachową, a docieplenie jest ofertą dodatkową do montażu po postawieniu budynku, często do wykonania we własnym zakresie przez inwestora.
Zakładanie izolacji cieplnej wraz z wymaganymi technologią foliami – opóźniaczem pary (paroizolacją) i wiatroizolacją, po postawieniu konstrukcji budynku, może przysporzyć wiele trudności.
By folia paroizolacyjna, czy wiatroizolacyjna spełniały swoje zadanie, winne być ułożone z zachowaniem ciągłości, co w zasadzie jest trudne do spełnienia w przypadku ich montażu w budynku z wcześniej postawionymi ściankami działowymi czy stropami.
Przegrody wewnętrzne utrudniają zachowanie ciągłości folii, co w okresie eksploatacji budynku, w miejscach braku ciągłości folii, może powodować dużą infiltrację powietrza i wilgoci, a w konsekwencji duże straty ciepła i narażenie budynku, w miejscach braku ciągłości folii, na destrukcję.

Rys.136cienki

Brak ciągłości folii w połączenie ścianki działowej ze ścianą zewnętrzną

Rys.137cienki

Brak ciągłości folii w w narożniku

Te same zagadnienia dotyczą połączeń stropów i ich konstrukcji w miejscu połączenia ze ścianami zewnętrznymi.
Prawidłowe wykonanie izolacji cieplnej ścian zewnętrznych domów z bali wymagających ocieplenia, w których wcześniej postawiono ścianki działowe i założono stropy jest praktycznie niewykonalne.
Gwarancją prawidłowego wykonania izolacji cieplnej jest założenie folii wiatro- i paroizolacyjnej z zachowaniem pełnej ciągłości na całych powierzchniach docieplenia ścian zewnętrznych.

Rozwiązanie takie możliwe jest po wykonaniu robót w następującej kolejności:
– postawienie ścian zewnętrznych bez ścianek działowych i konstrukcji stropu,
?- montaż konstrukcji szkieletu wypełnionego materiałem izolacyjnym, z folią wiatroizolacyjną po zewnętrzne stronie i folią opóźniacza pary wodnej po wewnętrznej stronie,
?- montaż ścianek działowych
Konstrukcja ścianki szkieletowej stanowi jednocześnie konstrukcję wsporczą dla belek stropowych. Takie rozwiązanie zapewni także zachowanie ciągłości folii wiatroizolacyjnej w poziomie stropu.

Rys.138

Właściwy montaż ścianki działowej

Należy zwrócić uwagę na połączenie folii wiatroizolacyjnej w narożnikach budynku. Każdy z elementów ścianki dociepleniowej winien mieć nadmiar folii wiatroizolacyjnej tak, by folie można było połączyć ze sobą.

Rys.139

Układ warstw ściany zewnętrznej zapewniający pół godziny odporności ogniowej

Najkorzystniejszym rozwiązaniem w zakresie budowy domów z bali, wymagających ocieplenia, wydaje się być montaż, w pierwszej kolejności, konstrukcji szkieletowej wypełnionej izolacją cieplną, pokrytej od zewnątrz folią wiatroizolacyjną, a od wewnątrz – opóźniaczem pary wodnej. Na tak przygotowaną konstrukcję można montować okładzinę zewnętrzną z bali. Rozwiązanie to gwarantuje szczelność budynku i jego trwałość.

Rys.135cienki

Właściwe połączenie folii wiatroizolacyjnej w narożniku budynku

Omawiając izolacyjność domów z bali nie sposób nie wspomnieć o odporności ogniowej. Wielu inwestorów zamiast płyt gipsowo-kartonowych lub gipsowo-włóknowych, ściany wewnętrzne wykłada boazerią drewnianą.
Rozwiązanie takie wydaje się być rozwiązaniem ryzykownym pod względem ochrony przeciw pożarowej. W przypadku zaprószenia ognia wewnątrz, budynek taki nie posiada żadnej odporności ogniowej. Stąd wymogiem, stosowanym przez wszystkie firmy budujące domy drewniane, winno być ułożenie płyty gipsowo-kartonowej i gipsowo-włóknowej pod wszelkiego rodzaju drewniane boazerie. W ten sposób zapewni się budynkowi odporność ogniowa w granicach 0,5 godziny.

Wojciech Nitka

Artykuł ukazał się w „Katalogu Budownictwa Drewnianego 2005”

Możesz również polubić…

16 komentarzy

  1. Paweł pisze:

    Witam,
    Mam pytanie, bo poruszył Pan interesujący mnie temat. Planuję budowe takiego domu ale spotkałem się też z docieplaniem takich domów od zewnątrz. Wydaje mi się to rozwiazanie najlepsze, gdyż ocieplone zostają i narożniki i łączenia ścian wewnętrznych i stropu. Jednak chciałbym się poradzić, co Pan o tym myśli?
    Tutaj znalazłem opis takiego docieplenia „http://www.domy-cedr.pl/technologia/technologia-bal-paz”
    chodzi mi wersję nr 2

    • Przejrzałem stronę. Co to wyliczeń w zakresie współczynnika U warto zadać firmie pytania:
      – podając grubość bali – czy jest to grubość bali prostokątnych czy okrągłych,
      – jaki współczynnika lambda firma przyjęła dla drewna,
      – czy wykonane obliczenia wykonano dla przegrody jednorodnej czy niejednorodnej.
      Porównałem swoje wyliczenia na programie CERTO i … wyniki wyszły nieco odmienne.
      Co do dociepleniem – czy od zewnątrz czy od wewnątrz – to już zależy od inwestora czy chce mieć dom z bali od zewnątrz czy od wewnątrz.

  2. waldked pisze:

    Witam
    chciałbym wybudować dom z belek o przekroju prostokątnym o grubości ok. 24-25 cm. Oczywiście mam na myśli ściany zewnętrzne.
    Drewno krajowe (świerk, sosna).
    Interesuje mnie odpowiedź czy potrzebne będą dodatkowe warstwy docieplenia, czy ta grubość wystarczy ?

  3. Zgodnie z wymogami w zakresie izolacyjności cieplnej ścian – dodatkowa warstwa ocieplenia byłaby niezbędna.
    Ale tego typu grubość bali zapewnia całkowitą ciepłotę i komfort cieplny wnętrza – pod warunkiem że bale będą prawidłowo uszczelnione.

  4. Tomek pisze:

    Witam, mieszkamy w domu z płaza z 1955 r. Podwaliny dębowe, bale świerkowe 10.
    Przymierzamy się do remontu min. adaptacja strychu na poddasze użytkowe. W zw. z tym chcemy wykonać od razu docieplenie. W chwili obecnej ściany zewnętrzne to bal -pustka powietrzna -suprema -tynk. Zasugerowano nam następujące rozwiązanie : bal -folia p.-suprema -wełna 2×10 -deska szalunkowa.
    Dodam, że bal od wewnątrz pokryty jest trzciną i tynkiem. Serdecznie dziękujemy za odpowiedź.

  5. Leszek pisze:

    Witam. Podbijam temat docieplen. Mysle, ze dom z bala wewnatrz budynku to rozwiazanie najbardziej mi odpowiadajace, bal 80 mm. Moglbym rozprowadzic instalacje po zewnatrz budynku, bardzo wygodnie, po czym nabic kantowki 160 mm, na nie folie wysokoparoprzepuszczalna i pomiedzy wdmuchana izolacje z celulozy. Na to listewki i deske modrzewiowa 20 mm. Nie obliczalem jeszcze U, ale powinienem sie zmiescic ponizej 0.3. Ale pytanie o przepisy pozarowe. Czy dom z bala od wewnatrz moze byc odebrany bez okladania go plyta gipsowa?

    Dziekuje za odpowiedz

  6. Grzegorz pisze:

    Prośba, czy mógłby Pan wypowiedzieć się na temat prawidłowej technologii ocieplenia domu z bali „od zewnątrz” . Wolę kontakt z litym balem od wewnątrz domu a drewnianą elewację na zewnątrz jednak chcę mieć pewność właściwej konstrukcji i technologii montażu. Ponadto czytałem artykuł o ociepleniach od wewnątrz i zgadzam sie że prawidłowe wykonanie docieplenia od wewnątrz jest bardzo trudne jeśli nie niemożliwe co utwierdza mnie w wyborze docieplenia zewnętrznego. Rozważam dom całoroczny (ok 90m2) o b prostej bryle i dachu 2 spadowym z oknami połaciowymi z bali prostokątnych grubości 90 lub 150 prostokątnych. Projekt miałby zawierać ocieplenie zewnętrzne z wełny ktore wykonałbym prawdopodobnie dopiero po przemieszkaniu 1-2 zim (finanse, czas i inne względy). Powierzchnię ścian od wewnątrz stanowiłyby bale.
    Pytania dot. ocieplenia zewnętrznego domu z bali
    1. jaka jest prawdłowa kolejność warstw (elem. drewnianych, folii, ocieplenia, elewacji).
    2. zasady technologiczne; na co trzeba uważać, jak wykańczać takie ocieplenie z góry dołu i boków
    3. odnośniki do godnych zaufania artykułów książek na ten temat
    W sumie to temat na artykuł lub książkę.. :-) z góry dziękuję i pozdrawiam, Grzegorz

  7. Beata pisze:

    Wszystko zrobię jak w opisie, jeden tylko problem, jaka ma być ta folia wiatroizolacyjna. Parametry przepuszczalności wilgoci mnie interesują. Nigdzie nie mogę tego znaleźć

  8. Jacek pisze:

    Witam, planujemy postawienie domu z balików prostokątnych 9x20cm z ociepleniem. Wykonawca robi następujące warstwy: ściana konstrukcyjna z balii, na to folia wiatroizolacyjna, wełna 15cm, folia paroizolacyjna, wykończenie boazerią. Pytanie: czy między balami a wiatroizolacją nie powinno się dać szczeliny wentylacyjnej? A jeśli tak to pewnie również jakieś otwory wentylacyjne przy podmurówce i przy dachu?

    • Nie jest wymagana szczelina pomiędzy balami a folią wiatroizolacyjną.
      To domek letniskowy czy całoroczny. Jeżeli całoroczny, mieszkalny to przegroda może nie spełniać wielkości wymaganego przepisami współczynnika U < 0,23 W?m2K, a od 01.01.2001 - U < 0,20 W/m2K.

  9. ADRIAN pisze:

    Witam, Panie Wojtku cy może się Pan ustosunkować do konserwator zabytków z filmu https://m.youtube.com/watch?fbclid=IwAR2KgAp84lTrCfccFlNseJDfHXMZKFXO_aJ-_UU8u3fwfFnq6FOpWRs7M4c&v=H6wIPLX4mp4 , ten o to Pan zaczyna mówić o ocieplaniu budynków drewnianych ok. 28 minuty i twierdzi , że budynki drewniane nie powinny być ocieplane

  10. Sergiusz pisze:

    Dzień Dobry, nie mam wystarczającej wiedzy na temat budowy domów z bala i bardzo się martwię żeby przez jakaś pomyłkę przy ocieplaniu ścian zewnętrznych od środka nie zrobił się gdzieś punkt przemarzania który spowoduje gnicie bala którego nawet nie będę mógł zobaczyć.
    Postanowiłem dlatego ocieplić ścianki pianka natryskowa. Wykonawca chce pierw dać folie paroprzepuszczalna na bal i na to prysnąć pianka. Czy nie byłoby lepiej prysnąć pianka prosto na bal żeby ten punk przemarzania był na zewnatrz budynku tzn chyba żeby go nie było i żeby nie było możliwości skraplania się wody gdzieś w konstrukcji ściany?
    Dziekuje za podpowiedz.

    • Co to jest punkt rosy? To w rzeczywistości miejsce, głównie zimna powierzchnia, na której może dojść do skroplenia się pary.
      Żeby stwierdzić, gdzie występuje punk rosy, trzeba wykonać obliczenia.
      Ale żeby punkt rosy nie wystąpił zewnętrzna powierzchnia ścian powinna być cieplejsza niż pozostała część ściany. To tak pokrótce.
      W Twoim przypadku może to nastąpić gdyż drewno ma dużo większą (około 6 razy) mniejszą izolacyjność niż pianka. Nie wiem jakiej grubości powinien być bal, by ogrzał wnętrze ściany.
      To nie jest najlepsze rozwiązanie. Fakt nie piszesz jakiej grubości będą bale i jakiego rodzaju – toczone czy kwadratowe. Może od tego zacznijmy.

      Oprócz powyższego, osobiście nie polecam stosowania pianki do ocieplania domów drewnianych. Większość pianek posiada klasę odporności ogniowej „E” – materiał łatwopalny, mający duży udział w rozprzestrzenianiu się ognią. Dopiero po pokryciu odpowiednią płytą gipsowo-kartonową uzyskuje klasę „B”.
      Wykonawca powinien przedstawić dokumenty dotyczące danej pianki, byś wiedział co dokładni Ci aplikuje.

  11. Ocieplenie od zewnatrz domku z balioka pisze:

    Witam Panie Wojtku przejrzalem cala Pana strone i nigdzie nie spotkalem sie z artykulem dotyczacego ocieplenia domku z balikow ale z zewnatrz bo od wewnatrz znalazlem. Duzo czytalem i powiem szczerze ze znalazlem kilka artykulow ale sprzeczynych sobie a konkretnie chodzi mi o szczeline (okolo 2 cm) pomiedzy balikami a folia paraizolacyjna czy ja robic czy nie. Jedni pisza ze balik bezposrednio dac welne nastepnie folie paroizolacyjna znow welne wiatroizolacje potem szczelina i elewacja w miom wypadku beda to polbaliki. A inni ze szczelina 2 cm folia paraizolacyjna 2 x welna na przemian aby uniknac mostkow wiatroizolacja szczelina i elewacja. I Pana jako eksperta pytam ktora z tych opcji jest dobra. Jest to domek letniskowy z balika 44 x 113. Dziekuje. Pozdrawiam.

    • Jeżeli domek ma być ocieplony tylko od zewnątrz to baliki potraktowałbym jako okładzinę wewnętrzną. Pytanie jest jedno – jaka gruba ma być warstwa izolacji cieplnej.
      Zatem układ warstw w ścianie byłby następujący – od środka:
      – istniejące baliki,
      – folia opóźniacza pary,
      – ruszt drewniany – poziomy – grub. 5 cm wypełniony izolacją cieplną,
      – ruszt drewniany – pionowy – grub. 5 cm wypełniony izolacją ciepną,
      – folia wiatroizolacyjna,
      – ruszt drewniany – pionowy – grub. 2 cm – jako szczelina wentylacyjna,
      – baliki jako okładzina zewnętrzna.
      U dołu szczelinę zabezpieczyć siatką przeciw owadom i gryzoniom.

Skomentuj Leszek Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

8 − siedem =