Sinizna drewna

Sinizna drewna – jest to szaroniebieskie dochodzące do prawie czarnego zabarwienie drewna wywołane przez grzyby. Strzępki grzybów wywołujące siniznę odżywiają się plazmatyczną treścią komórek miękiszowych, występujących w bielu lub promieniach rdzeniowych. Sinizna w zasadzie nie wpływa na mechaniczne właściwości drewna ale znacznie obniża walory estetyczne oraz utrudnia obróbkę i uszlachetnianie drewna. Wada ta występuje w bielu drewna iglastego, głównie u sosny i świerka (przez wiele lat istniał błędny pogląd, że sinizna nie występuje w drewnie świerkowym), najczęściej w drewnie okrągłym, czasem również w osłabionych drzewach żywych. W drewnie okrągłym sinizna rozwija się od czół i okorowanych powierzchni bocznych w głąb drewna opanowując z czasem cały biel.

sinizna.jpg

 

Za zmianę barwy odpowiedzialne są grzyby należące do klasy workowców (Ascomycetes) oraz do grupy grzybów niedoskonałych (Deuteromycetes). Grzyby powodujące siniznę i pleśnienie drewna obejmują około 100 gatunków. W drewnie dotkniętym sinizną najczęściej spotyka się gatunki z rodzaju Ophiostoma. Nieuszkodzona kora zdrowego drzewa chroni drewno okrągłe przed infekcją i rozwojem grzybów wywołujących siniznę. Penetrują one wgłąb drewna poprzez powierzchnię czoła, przez odcięte gałęzie oraz przez uszkodzenia kory, powstające np. podczas manipulacji zrębowej i transportu dłużyc i kłód. Grzyby wnikające od obwodu pnia stwarzają większą liczbę ognisk infekcji i rozwijają się we wszystkich kierunkach: w kierunku promieniowym wzdłuż promieni rdzeniowych, w kierunku stycznym przez przebijanie mechaniczne jamki. Z tego względu infekcja powstająca w miejscach uszkodzeń kory jest groźniejsza od infekcji rozprzestrzeniającej się od przekroju czołowego. W wymiarze finansowym jest również mniej korzystna dla tartaków, gdyż może być widoczna dopiero po rozcięciu kłody, kiedy jest już za późno na złożenie reklamacji.

Drewno najłatwiej sinieje na wiosnę i w lecie; w tym okresie należy szczególnie przestrzegać stosowania środków zapobiegawczych. Przy wilgotności drewna rzędu 23% drewno wchodzi w suchy stan ochronny, który zabezpiecza je przed rozwojem sinizny. Niektóre grzyby powodujące siniznę poddane okresowemu działaniu niskich temperatur (do – 20 stopni C) a następnie przeniesione do środowiska o optymalnej temperaturze, rozwijają się intensywniej niż grzyby przebywające cały czas w temperaturze optymalnej. W tych warunkach okres zimy działa stymulująco na rozwój grzybów, których zarodniki wykiełkowały w drewnie jesienią; po wejściu w zakres temperatur optymalnych rozwój grzyba jest bardziej dynamiczny w porównaniu z grzybem, którego rozwój został zapoczątkowany w okresie wiosennym. Sinizna przenosi się za pomocą zarodników i strzępek grzybni roznoszonych przez wiatr i deszcz, a także przez owady; na przykład cetyniec mniejszy (gatunek kornika) wprowadza siniznę w drewno żywych drzew.

Ceratocystis

Rozwój sinizny uzależniony jest od zaistnienia odpowiadającego wymaganiom grzyba układu wilgotności i temperatury. Zależnie od gatunku grzyba optimum wilgotności wynosi 30-80% (minimum 20%, maksimum 180%), dlatego też sinizna nie występuje w zdrowych drzewach pozostających na pniu (ze względu na dużą wilgotność bielu zaangażowanego w transport wody) ani na drewnie przeschniętym. Powstawaniu sinizny sprzyja również ciepła pogoda, optymalna temperatura wynosi 20-25°C). Niektóre grzyby sinizny posiadają dość dużą odporność na niskie temperatury, szczególnie grzyb Discula pinikola, który może rozwijać się w drewnie późną jesienią przy temperaturze do -4°C. Strzępki grzybów wywołujących siniznę czerpią pokarm z plazmatycznej treści komórek miękiszowych, które występują w strefie bielu. Strzępki rozprzestrzeniają się przebijając jamki otoczkowe żywych komórek. W początkowym stadium rozwoju strzępki grzybni są bezbarwne; bez użycia mikroskopu nie można ich w drewnie wyróżnić. Przebarwienie na kolor brunatny następuje w optymalnych warunkach rozwoju. Sinoszara barwa drewna jest następstwem rozproszenia części widma białego światła przez zawarte w drewnie brunatne strzępki. Do swego rozwoju sinizna wymaga dość dużej wilgotności i temperatury. Optymalne warunki rozwoju sinizny to temperatura od 22-29°C. Dlatego też w okresie letnim często spotykane są przypadki, że przy dość dużej wilgotności i bezwietrznej pogodzie, sinizna szczególnie w drewnie sosnowym może pojawić się na czołach i miejscach pozbawionych kory już po kilku dniach, a nawet kilkunastu godzinach od momentu ścinki.

Pomiar sinizny:
Na czole ustala się, czy sinizna obejmuje cały biel, czy tylko jego część, którą określa się szacunkowo (np.1/4, 1/3 itd. pierścienia). Również na czole mierzy się głębokość strefy zasiniałego drewna (przy siniźnie ukrytej – po odcięciu końców sztuki), a jej wymiar wyraża się w milimetrach lub w odniesieniu do średnicy (przy drewnie okrągłym) lub szerokości tarcicy. W drewnie okrągłym na powierzchni bocznej określa się szacunkowo lub przez pomiar długość i szerokość płatów zasiniałego drewna, a oba wymiary wyraża w centymetrach lub w odniesieniu do odpowiednich wymiarów sztuki. W tarcicy na płaszczyznach i bokach określa się szacunkowo lub przez pomiar udział sinizny, określając jednocześnie formę jej występowania (oddzielnie plamy, jednolite smugi itp.) oraz intensywność zabarwienia.

 

Artykuł pochodzi ze strony – http://encyklopedia.lasypolskie.pl/doku.php?id=s:sinizna-drewna

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

17 + jeden =