Rozmierzanie stropu nad piwnicą.

„Zasady rozmierzania konstrukcji budynku” to cykl artykułów mających przybliżyć naszym Czytelnikom podstawowe zasady rozmierzania konstrukcji szkieletowej budynku.

Ten artykuł poświęcam w głównej mierze zasadom rozmierzania konstrukcji stropu nad piwnicą i związanym z nim elementami. Jako przykład przyjąłem budynek podpiwniczony, podzielony wzdłuż osi drewnianą ścianką stanowiącą ścianę nośną dla konstrukcji stropu.

W kolejnych artykułach przedstawię zasady rozmierzania i montażu konstrukcji ścian, konstrukcji dachów i schodów.

Należy podkreślić, iż zasady są identyczne dla konstrukcji drewnianej jak i stalowej.

W naszym kraju większość budynków o konstrukcji szkieletowej budowana jest w konstrukcji platformowej, tzn takiej w której elementy stropu kładzione są na wcześniej postawionych ścianach.

W tej konstrukcji strop nad piwnicą montuje się ścianach fundamentowych, strop nad parterem na ścianach parteru, a strop nad pierwszym piętrem na ścianach pierwszego piętra. Na stropie pierwszego piętra, lub na ściankach kolankowych opiera się konstrukcja dachowa (rys. 1).

Przygotowanie fundamentów
Ważnym elementem, który należy wykonać przed przystąpieniem do montażu konstrukcji jest sprawdzenie prawidłowości wykonania ścian fundamentowych. Głównym zadaniem w tym zakresie jest weryfikacja wymiarów w stosunku do projektu i sprawdzenie kątów prostych narożników. W tym celu należy dokonać sprawdzenia wymiarów, a w szczególności przekątnych, które w przypadku prostokątnego rzutu budynku, winne być jednakowej długości.

W przypadku niedokładności, np. nie większych niż 1–2 cm, możliwa jest korekta wymiarów podczas układania podwaliny.

Podwalina – poziomy element wykonany z drewna impregnowanego ciśnieniowo, mocowany na kotwy lub śruby do korony ścian fundamentowych, mający za zadanie uzyskanie poziomu i służąca jako podstawa dla montażu konstrukcji stropu i ścian

Podwalina zazwyczaj ma wymiar elementów konstrukcji ściany, tj. 38 x 89 lub 38 x 140 mm.
Podwaliną można zniwelować wszelkie nierówności tak w linii ściany fundamentowej jak i jej niedokładnego wymiaru. W takich przypadkach dopuszcza się niedużego nadwieszenia podwaliny poza krawędź ściany fundamentowej. Niedopuszczalne natomiast jest cofanie podwaliny w stosunku do lica ściany (rys. 2, rys. 3).

Przed montażem podwaliny zaleca się także zweryfikować poziom korony ścian fundamentowych. Przy użycia niwelatora należy sprawdzić równomierność posadowienia narożników. Nieodzowny jest także sprawdzenie poziomu poszczególnych odcinków korony ścian.

Sprawdzenie to wykonać można układając, na narożnikach, klocki wykonane z drewnianych elementów konstrukcji. Klocki należy połączy sznurem murarskim mocno go naciągając. W ten sposób tworzy się linię poziomą w stosunku do poszczególnych narożników. Podkładając pod sznurek i przesuwając wzdłuż niego blok drewniany tej samej wysokości co ułożone na narożnikach stwierdzić możemy ewentualne nierówności (rys. 4). Nierówności mniejsze niż 2–3 mm mogą zostać zaakceptowane. Nierówności większe niż 10 mm należy wypełnić wstawkami wykonanymi z impregnowanego ciśnieniowo drewna. Podkładki należy przykleić do spodu podwaliny klejem do drewna w miejscu nierówności tak by cała nierówność została nią wypełniona. W przypadku nierówności wypukłych podwalinę należy ostrugać.

rozmierza_1

Innym sposobem wyrównania korony murów jest wyrównanie jej powierzchni zaprawą cementową. W tym celu należy wykonać skrzynkę na poszczególnych odcinkach ścian fundamentowych. Skrzynki osadzić wzdłuż, wcześniej wykonanej na ścianie muru, przy pomocy sznurka kredowego, poziomej linii gwarantującej poziome wykonanie korony murów.

Po stwierdzeniu prawidłowości wykonania ścian fundamentowych lub wykonania na nich robót poprawczych przystępuje się do montażu podwaliny.


Montaż podwaliny
W Stanach Zjednoczonych podwalinę kładzie się bezpośrednio na ścianie fundamentowej nie stosując żadnych izolacji poziomych tak z papy czy lepików. Na podwaliny stosuje się jednak podwaliny zaimpregnowane ciśnieniowo w całej masie. Drewno takie odporne jest na wszelkie działanie wilgoci, a producenci dają gwarancję na minimum czterdzieści lat.

nas niestety wiele firm wykonawczych zamiast na podwaliny stosować elementy impregnowane ciśnieniowo stosuje elementy zaimpregnowane metodą kąpieli. Nie jest to niestety metoda konserwacji podwaliny gwarantująca trwałość konstrukcji budynku. Stąd w naszym kraju podwalinę izoluje się od ściany fundamentowej stosując izolację poziomą z papy lub lepiku.

Podwalinę montuje się na kotwy, przy czym mogą one być osadzone w ścianie betonowej wcześniej lub mogą być nawiercane i osadzone po całkowitym odbiorze robót fundamentowych. Stosując pierwszą metodę należy pamiętać, że każdy odcinek podwaliny musi być dopasowany do wcześniej osadzonych kotew. Dopasowanie to musi być dobrane na szerokości ściany, jej długości i w stosunku do jej lica.

Najbardziej popularne jest osadzenie kotew w ścianie betonowej tym bardziej gdy jest to świeży, lany beton. Kotwy osadza się co ok. 120 cm, przy czym pierwszą max. 30 cm poza wewnętrznym licem ściany prostopadłej do tej, na której aktualnie osadzamy kotwę.

Wcześniejsze osadzanie kotew często nastręcza trudności w dopasowaniu rozstawu otworów. By prawidłowo tę pracę wykonać należy podwalinę przyłożyć do kotew i przy pomocy trójkąta miejsce lokalizacji kotwy przenieść na podwalinę. Miejsce osadzenia śruby należy oznaczyć z dwóch stron, wówczas uzyskamy dokładne jej usytuowanie wraz z jej grubością i precyzyjniej będzie można nawiercić w podwalinie otwór na kotwy.

 

rozmierza_2                                              rozmierza_3

W dalszej kolejności, na koronie muru wzdłuż ściany, należy odrysować linię oznaczająca wewnętrzną krawędź podwaliny. Mierząc odległość od tej linii do kotwy uzyskamy drugi wymiar lokalizujący otwór dla osadzenia kotwy w podwalinie. Zlokalizowane miejsca nawiercamy otwór o ok. 2–3 mm większy od średnicy kotwy. Następnie podwaliny z nawierconymi otworami zakładamy na kotwy nakręcając na nie nakrętkę z podkładką (rys. nr 5).

rozmierza_4

Kolejnym etapem, po założeniu podwalin, jest w przypadku piwnicy, montaż ściany wewnętrznej, która podtrzymywałaby konstrukcję stropu. Ścianę stawiamy na podwalinie impregnowanej ciśnieniowo. Ponieważ w większości piwnicach na posadzce wykonuje się spadki odprowadzające ewentualną wodę do studzienki, zaleca się by poszczególne słupki ścianki zostały przycinane indywidualnie. Zasadę tę przedstawiono na rysunku nr 6.

rozmierza_5

Na posadzce piwnicy, w miejscu projektowanej nośnej ścianki zamocować podwalinę, na której dokona się indywidualnego rozmierzenia umiejscowienia poszczególnych jej słupków i indywidualnego pomiaru ich wysokości. W tym celu na przeciwległych względem siebie, osadzonych na koronie murów piwnicy, podwalinach, wzdłuż osi projektowanej ścianki, rozciągnąć sznurek, który wyznaczy poziom oczepu ścianki i określi wysokość poszczególnych słupków. Z przyciętych, na indywidualne wymierzone wysokości, słupków zbuduje się ściankę określająca rzeczywisty poziom korony. Tak zmontowana ścianka, postawiona na wcześniej osadzonej podwalinie, zapewni uzyskanie poziomu stropu.

Montaż stropu
Po wyznaczeniu poziomu korony murów piwnic i nawiązaniu do niego poziomu korony ścianki działowej można przystąpić do rozmierzania i montażu stropu nad piwnicami. Przedtem jednak należy sprawdzić jakość dostarczonej tarcicy przeznaczonej na belki stropowe. Belki bowiem mogą być skręcone, powykrzywiane spękane czy też mogą posiadać zbyt dużą ilość sęków, które eliminować będą belkę z montażu jako belkę stropową. Należy także zwrócić uwagę czy belki nie są wygięte w łuk. Mniej istotne w tym przypadku jest skręcenie belek. Nie mniej każda dostarczona belka winna być dokładnie sprawdzona i oznakowana w sposób określający dane zwichrowanie i pogrupowane.

Przy montażu belek stropowych należy zwrócić uwagę by belki wygięte w łuk montować stroną wypukłą do góry (rys. nr 7). W ten sposób istnieje prawdopodobieństwo, iż wygięcie to, tak pod własnym ciężarem jak i obciążeniem, zostanie zminimalizowane lub belka zostanie całkowicie wyprostowana.

rozmierza_6

Przed przystąpieniem do montażu belek stropowych należy, na podstawie projektu, ustalić rozstaw belek stropowych i kierunek ich posadowienia. Należy także zwrócić uwagę na wielkość płyty drewnopochodnych, które montowane będą na belkach jako poszycie. W przypadku gdy znana jest długość płyt poszycia możliwym okazać się może przystosowanie osiowego rozstawu belek stropowych pod długość płyty poszycia. Wielokrotność osiowego rozstawu belek musi stanowić długość płyty poszycia. W ten sposób uniknąć można przycinania płyty na długości co daje oszczędności na materiale jak i na płycie.

Montaż stropu rozpoczyna się od rozmierzania belek stropowych na podwalinie ściany prostopadłej do planowanego kierunku osadzenia belek stropowych. Podczas rozmierzania uwzględnić należy belkę czołową osadzoną na ścianie piwnic równoległej do belek stropu. Rozstaw belek może być różny w zależności od rozpiętości belek, przyjętych

obciążeń i ustalonych wysokości belek stropowych. W większości przypadkach rozstaw ten wynosi 40 cm po osi. Taki też rozstaw uwzględniony zostanie w prezentowanych zasadach. Dla płyty poszycia przyjęto długości 2,40 cm (rys. nr 8).

rozmierza_7                                                rozmierza_8

Rozmierzanie belek stropowych polega na oznaczeniu miejsca ich osadzenia na podwalinie. Powszechnie przyjętym oznaczeniem jest znak X stawiany za linią oznaczającą krawędź kolejnej belki. Podstawowa zasadą rozmierzania belek jest umieszczenie pierwszej, poza czołową, belki stropowej nie w odległości 40 cm od zewnętrznej krawędzi belki czołowej, lecz w odległości 38,1cm. Powyższe przesunięcie wynik z tego, iż płytę poszycia instaluje się licując z krawędzią belki czołowej przykrywając całą górną powierzchnię belki, a nie w linii osi belki. Stąd w pierwsze pole rozstawu belek jest węższe o 19 mm tj. połowę grubości belki stropowej. Pozostałe belki rozmierzane są co 40 cm (rys. nr 9).

rozmierza_9

Montaż konstrukcji stropu rozpoczynamy od montażu desek czołowych wokół całego budynku przybijając je gwoździami, po skosie, do podwaliny. Należy zwrócić uwagę na jakość materiału stosowanego na podwaliny, a także na ewentualne nierówności korony murów mogące mieć wpływ na poziom belki czołowej. W przypadku nierówności korny murów, celem uzyskania poziomu, zaleca się ociosanie belki w miejscu nierówności (rys. nr 10).

rozmierza_10

Następnie przystępuje się do ustawiania belek stropowych nad jedna częścią piwnic. Z jednej strony belki ustawiamy na podwalinie w miejscach wyznaczonych podczas rozmierzania mocując belki do deski czołowej. Drugi koniec belki ustawiamy na oczepie ścianki dzielącej piwnicę. Podobnie postępujemy z drugą częścią piwnic, z tym że w tej części belki przesunięte będą względem siebie o grubość jednej belki (rys. nr 11).

rozmierza_11

Podczas montażu belek stropowych część z nich może wykazywać skrzywienia i zwichrowania. Elementy te winne podlegać prostowaniu przy użyciu narzędzi stolarskich, a następnie, po wyprostowaniu, winne zostać usztywnione przy pomocy gwoździ. W większości przypadkach zamocowanie belki po wyprostowaniu polegać będzie na trwałym związaniu belki gwoździami z deską czołową lub w przypadku oparcia na ścianie wewnętrznej piwnic na rozparciu belek za pomocą przewiązki ustawionej na ściance i wstawionej między belki stropu.

Rozmierzając układ belek stropowych należy wziąć pod uwagę wszelkie instalacje przechodzące przez strop.

W przypadku budynku podpiwniczonego, nieodzownym elementem stropu nad piwnicą, jest otwór klatki schodowej przechodzącej przez strop. Wymiary, szerokość i długość, otworu wynikać będą z projektu technicznego budynku i uzależnione będą od kąta nachylenia biegu schodów oraz od grubości samego stropu. Otwór ten, w zależności od rozmieszczenia biegu schodowego może być równoległy lub prostopadły do kierunku belek stropowych. Łatwiejszy w wykonaniu jest otwór równoległy, którego wykonanie na szerokości wymaga jedynie odjęcia kliku belek stropowych i założenia dodatkowych belek na krawędzi otworu. Długość otworu uzależniona jest jedynie od wstawienia jednego lub dwóch wymianów.

rozmierza_12

Otwór prostopadły do belek stropowych wymaga montażu dwóch wymianów, po każdej stronie otworu, prostopadłych do belek stropowych, na których opierać będą się skrócone belki stropowe. W obu otworach, równoległym i prostopadłym do belek stropowych, wymiany wykonuje się z elementów o podwójnym przekroju belki stropowej (rys. nr 13). W obu otworach zaleca się wykonywać otwory o zwiększonej długości, którą łatwo można zmniejszyć wstawiając dodatkową belkę krawędziową. W przypadku powiększenia otworów mogą wystąpić większe trudności.

rozmierza_13

Finalnym akcentem montażu konstrukcji stropu jest położenie płyt poszycia stropu. W tym zakresie zaleca się stosować płyty wilgociouodpornione, np. V-100. Grubość płyt przyjmuje się w zależności od wymiaru osiowego rozstawu belek stropowych i przyjętych obciążeń.

Najbardziej efektywnym materiałem są płyty o długości będącej wielokrotnością osiowego rozstawu belek stropowych. W naszym kraju wymiarem takim jest 240 cm. Płyta taka nie podlega skracaniu przez co pozwala na oszczędzenie czasu i materiału.

Niestety w naszym kraju nie ma producenta płyt, który w swoim asortymencie uwzględniałby potrzeby budownictwa szkieletowego.

Montaż płyt poszycia pierwszego rządu rozpoczyna się od montażu pierwszej pełnej płyty i dalszych kolejnych. Drugi rząd rozpoczyna ˝ płyty, co zapewnia mijankowy montaż płyt (rys. nr 14). Między płytami zachować szparę grubości ok. 3mm (jednego gwoździa) dla zapewnienia płycie możliwości pęcznienia w przypadku zwiększonego zawilgocenia powietrza.

rozmierza_14

Wojciech Nitka
Artykuł pochodzi z Katalogu Budownictwa Drewnianego 2003

Możesz również polubić…

3 komentarze

  1. redek pisze:

    Podane rozmierzanie jest dla płyt OSB 2400 na 1200, niestety w Polsce standardowy wymiar OSB to 2500×1250. Czy można zastosować odstępny 50 cm? Dotyczy to podłogi jak również ścian konstrukcyjnych.

  2. Seba pisze:

    Dobre pytanie.. sam jestem w trakcie realizacji projektu i pasuje bardziej co 50

  3. iggy pisze:

    płyta 250 6 słupków co 40 cm to jest 240 cm 10 cm na zakładkę proste ?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

10 + dwanaście =