Właściwości płyt drewnopochodnych

W drewnianym budownictwie szkieletowym płyty drewnopochodne stosuje się na poszycie podłóg, ścian i połaci dachu.

Podział płyt drewnopochodnych w zależności od rodzaju:

– płyty wiórowe (w tym płyta cementowo-drzazgowa),

– płyty o orientowanych włóknach (OSB),

– płyty pilśniowe (płyta twarda, płyta średnia, płyta miękka),

– płyty pilśniowe o średniej gęstości (MDF) formowane na sucho,

– sklejki (w tym płyta stolarska i płyta laminowana).

 

Podział płyt drewnopochodnych ze względu na zastosowanie:

– płyty P1 – ogólne zastosowanie w warunkach suchych,

– płyty P2 – ogólne zastosowanie dla meblarstwa,

– płyty P3 – nienośna do zastosowania w warunkach suchych,

– płyty P4 – nośna do zastosowania w warunkach suchych,

– płyty P5 – nośna do zastosowania w warunkach wilgotnych,

– płyty P6 – konstrukcyjna w warunkach suchych,

– płyty P7 – konstrukcyjna w warunkach wilgotnych.

 

Ze względu na oddziaływanie wilgoci na poszycia stropów, ścian zewnętrznych i połaci dachów, stosuje się  płyty wiórowe typu P5, OSB/3 – płyty uodpornione na działanie wilgoci, lub sklejkę posiadającą właściwości wilgociouodpornione.

W przypadku płyt typu P5, występujących na rynku pod nazwami handlowymi, jak np. MFP czy V-100, wymagania określa norma PN-EN 312:2011.

W przypadku płyty OSB wymagania określa norma PN-EN 300-2007, a dla sklejki wodoodpornej – norma PN-EN 314-2:2001.

Właściwości płyt drewnopochodnych do stosowania w budownictwie określa norma PN-EN 13986+A1:2015-06.

Klasyfikację płyt wiórowych przyjmuje się  według normy PN-EN 309.

Wytrzymałości charakterystyczne płyt wiórowych przyjmowane do obliczeń statycznych konstrukcji powinny być zgodne z podanymi w normie PN-EN 12369-1-2002.

Płyty wiórowe stosowane na poszycia ścian, stropów i dachów powinny spełniać wymagania normy PN-EN 12871:2013-11.

Tablica 1. Paroprzepuszczalność płyt wiórowych klasy P w zależności od gęstości płyty i warunków wilgotnościowych*)

Gęstość płyty Paroprzepuszczalność
kg/m3 Warunki wilgotne – µ Warunki suche – µ
300 10 50
600 15 50
900 20 50

* według Panel Guide

Tablica 2. Współczynnik Sd płyt wiórowych klasy P średniej gęstości (600 kg/m3) w zależności od warunków wilgotnościowych*)

Grubość płyty

Paroprzepuszczalność – współczynnik Sd

mm

Warunki wilgotne

Warunki suche

8

0,12

0,40

12

0,18

0,60

22

0,33

1,10

* według Panel Guide

Im współczynnik Sd jest mniejszy, tym przegroda jest bardziej dyfuzyjnie otwarta, tzn. jest mniej paroszczelna.

Płyty wiórowe w stanie zbliżonym do wilgotnego mają dyfuzyjność większą od folii opóźniaczy pary, stąd płyty te można układać po zewnętrznej stronie ścian szkieletowych na styk z termoizolacją. W połaci dachów wymagana jest szczelina wentylacyjna pomiędzy izolacją cieplną a poszyciem dachu z materiałów drewnopochodnych.

Tablica 3. Przewodność cieplna płyt wiórowych w zależności od gęstości płyt*)

Gęstość płyt

Przewodność cieplna

kg/m3 ʎ = W/mK
300 0,07
600 0,12
900 0,18

* według Panel Guide

Tablica 4. Wilgotność płyt wiórowych w zależności od wilgotności powietrza*)

Wilgotność w temperaturze 20oC Przybliżona wilgotność równowagowa
30% 7%
65% 11%
85% 15 %

* według Panel Guide

Przy zmianie wilgotności powietrza wymiary płyt wiórowych ulegają zmianie wskutek pęcznienia lub skurczów, stąd montując płyty na konstrukcji budynku, pomiędzy płytami zachowuje się  szczelinę szerokości ok. 3 mm. Powyższe nie dotyczy płyt frezowanych „na pióro i wpust”.

Tablica 5. Zmiana wymiarów płyt wiórowych klasy P przy zmianie wilgotności powietrza o 1%*)

Typ płyty Klasa płyty Zmiana wymiarów płyty przy zmianie wilgotności o 1%
Długość – % Szerokość – % Grubość – %
Płyty wiórowe P4 i P6 0,05 0,05 0,7
Płyty wiórowe P5 i P7 0,03 0,04 0,5

* według Panel Guide

Klasyfikacja ogniowa płyt wiórowych według Panel Guide:

– B,s2,d0 – dla płyt montowanych na ścianach i dachu,

– Dfl-s1 – dla płyt montowanych na podłodze.

Płyta MFP

Zastosowanie w drewnianym budownictwie szkieletowym – na poszycie podłóg, ścian i połaci dachowych. Ze względu na jednorodną strukturę płyty nie ma wymagań w zakresie jej montażu – prostopadle czy równolegle – w stosunku do słupków ścian, belek stropowych czy krokwi dachowych.

Płyta MFP zaklasyfikowana jest do płyt klasy P jako płyta P5 – płyta nośna do zastosowania w warunkach wilgotnych.

Właściwości płyt wiórowych przedstawione w tablicach 1–5 dotyczą także płyty MFP.

Płyta MFP spełnia wymagania stawiane materiałom przewidzianym do stosowania na zewnętrzne poszycia ścian i dachów oraz na elementy konstrukcyjne wewnątrz pomieszczeń, np. poszycie podłogi, w warunkach wilgotnych.

Płyta spełnia wymagania norm PN-EN 312:2011, PN-EN 12871:2013-11 oraz PN-EN 335:2013-07.

Trudno zapalna płyta – Premium Board Pyroex – klasy B-s2,d0 reakcji na ogień – przeznaczona jest do niekonstrukcyjnych elementów w środowisku suchym dla zastosowania wewnętrznego oraz przy produkcji mebli, które podlegają podwyższonym wymogom co do klasyfikacji ogniowej.

Współczynnik Sd dla płyty MFP wynosi 0,9.

    

Płyta OSB

Płyta OSB nie jest klasyfikowana jako płyta klasy P. Wymagania dla płyty OSB określa norma  PN-EN 300:2007.

Płyta OSB produkowana jest w odmianach:

– OSB/1 – nie posiada właściwości wilgocioodpornych, jest przeznaczona do stosowania we wnętrzach, w warunkach suchych, płyta uniwersalna, nie przenosząca obciążeń;

– OSB/2 – nie posiada właściwości wilgocioodpornych, jest przeznaczona do stosowania w suchych pomieszczeniach, jest płytą mogącą przenosić obciążenia;

– OSB/3 – posiada właściwości wilgocioodporne, jest przeznaczona do stosowania zewnętrznego i w pomieszczeniach o umiarkowanej wilgotności na zewnątrz i wewnątrz, jest płytą konstrukcyjną;

– OSB/4 – posiada właściwości wilgocioodporne, jest płytą konstrukcyjną stosowaną powszechnie do produkcji elementów konstrukcyjnych przenoszących duże obciążenia, np. belek dwuteowych;

– OSB SF-B – płyta niezapalna, przeznaczona do stosowania w obiektach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, przedszkola, hale sportowe czy szpitale.

Tablica 6. Paroprzepuszczalność płyt OSB w zależności od warunków wilgotnościowych*)

Gęstość płyty Paroprzepuszczalność
kg/m3 Warunki wilgotne – µ Warunki suche – µ
650 30 50

* według Panel Guide

Dla porównania podajemy dane dotyczące paroprzepuszczalności płyt produkowanych przez KRONOSPAN

Tablica 7. Współczynnik Sd płyt OSB w zależności od warunków wilgotnościowych*)

Grubość płyty Paroprzepuszczalność – współczynnik Sd
mm Warunki wilgotne Warunki suche
8 0,24 0,40
12 0,36 0,60
22 0,66 1,10

* według Panel Guide

Im współczynnik Sd jest mniejszy, tym przegroda jest bardziej dyfuzyjnie otwarta, tzn. jest mniej paroszczelna.

Płyty OSB w stanie zbliżonym do wilgotnego mają dyfuzyjność większą od folii opóźniaczy pary, stąd płyty OSB można układać po zewnętrznej stronie ścian szkieletowych na styk z termoizolacją. W połaci dachu  wymagana jest szczelina wentylacyjna pomiędzy izolacją cieplną a poszyciem dachu z materiałów drewnopochodnych.

Tablica 8. Przewodność cieplna płyty OSB*)

Gęstość płyty Przewodność cieplna
kg/m3 ʎ = W/mK
650 0,13

* według Panel Guide

Tablica 9. Wilgotność płyty OSB w zależności od wilgotności powietrza

Wilgotność w temperaturze 20oC Przybliżona wilgotność równowagowa
30% 5%
65% 10%
85% 15 %

* według Panel Guide

Zastosowanie w drewnianym budownictwie szkieletowym – na poszycie stropów ścian i połaci dachowych stosuje się płytę OSB/3.

Na wewnętrzne powierzchnie ścian można stosować płytę OSB/2.

Ze względu na niejednorodną strukturę płyt OSB, płyty te montuje się  prostopadle w stosunku do słupków ścian, belek stropowych czy krokwi dachowych.

Przy zmianie wilgotności powietrza wymiary płyty OSB ulegają zmianie wskutek pęcznienia lub skurczów, stąd montując płyty na konstrukcji budynku, pomiędzy płytami zachowuje się  szczelinę szerokości ok. 3 mm. Powyższe nie dotyczy płyt frezowanych „na pióro i wpust”.

   

Klasyfikacja ogniowa płyt OSB:

– D-s2,d0 – dla płyt montowanych na ścianach i dachu,

– Dfl-s1 – dla płyt montowanych na podłodze.

Dostępna jest niezapalna płyta OSB SF-B, posiadająca klasyfikację ogniową B-s2,d0, przeznaczona do stosowania w obiektach użyteczności publicznej.

Sklejka wodoodporna

Sklejkę stosowaną do konstrukcji drewnianych wykonuje się z drzewa liściastego, zgodnie z normą PN-EN 313-2001 – część 1 i 2, oraz spełniać wymagania norm PN-EN 314-2:2001, PN-EN 315:2001 i PN-EN 636+A1:2015-06. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie sklejki z drewna sosnowego.

Sklejka wodoodporna spełniająca wymagania normy PN-EN 12871:2013-11 może być stosowana na poszycie stropów, ścian i połaci dachowych. Przyjmując grubość sklejki, uwzględnia się  miejsce montażu, przenoszone obciążenia i rozstaw elementów konstrukcji.

Grubość sklejki w konstrukcjach drewnianych nie powinna być mniejsza niż:

– 8 mm w elementach konstrukcyjnych,

– 5 mm w okładzinach elementów ściennych (np. pod płyty gipsowo-kartonowe).

Wilgotność sklejki stosowanej w konstrukcjach drewnianych powinna być ustalana w zależności od miejsca oraz zakresu jej stosowania i nie powinna być większa niż 10%. Jednak ostateczna dopuszczalna wilgotność sklejki w poważnym stopniu uzależniona jest od wilgotności powietrza. I tak przy wilgotności powietrza ok. 30% może osiągnąć wilgotność 7%, natomiast przy wilgotności otoczenia ok. 85% – wilgotność 18%.

Tablica 10. Paroprzepuszczalność sklejki w zależności od warunków*)

Paroprzepuszczalność
Warunki wilgotne – µ Warunki suche – µ
50 – 110 150 – 250

 * według Panel Guide

Paroprzepuszczalność sklejki zależy od gatunku sklejki, gęstości i struktury.

    

Współczynnik przewodności cieplnej ʎ sklejki zależy od jej gęstości i mieści się w zakresie od 0,09 do 0,24 W/mK. Wartości przewodności cieplnej dla różnych gęstości sklejki podano w treści normy PN-EN 13986+A1:2015-06.

Tablica 11. Wilgotność sklejki w zależności od wilgotności powietrza

Wilgotność w temperaturze 20oC Przybliżona wilgotność równowagowa
30% 7%
65% 12%
85% 18%

* według Panel Guide

Tablica 12. Zestawienie wymiarów i grubości płyt

Właściwość Płyta
MFP OSB/3 Sklejka wodoodporna
Długość i szerokość – typowe, mm 2500 x 1250

(2400 x 1200)1)

2500 x 1250

2070 x 2800

2440 x 1220

3050 x 1525

Grubość, mm 10,12, 15, 18, 22, 25 10,12, 15, 18, 22, 25 8, 10,12, 15, 18, 22, 25

1) wymiary płyt wykonywane na zamówienie

 

Autor: Wojciech Nitka, lipiec 2019 r.

2 komentarze

  1. SpeX pisze:

    Czy na rynku krajowych/EU jest dostępny jakiś odpowiednik amerykańskiego systemu płyt ZIP?

Skomentuj SpeX Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

dwadzieścia − pięć =